Konwencja PEM – nowe reguły pochodzenia

Z dniem 1 stycznia 2025 roku weszły w życie przepisy dotyczące zmian w regionalnych paneurośródziemnomorskich preferencyjnych regułach pochodzenia. Przepisy te uzgodnione zostały Decyzją Wspólnego Komitetu Regionalnej Konwencji w sprawie Paneurośródziemnomorskich Preferencyjnych Reguł Pochodzenia z dnia 7 grudnia 2023 r. w sprawie zmiany Regionalnej konwencji w sprawie paneurośródziemnomorskich preferencyjnych reguł pochodzenia. Pierwotna Konwencja PEM została przyjęta w 2011 roku, dlatego wprowadzane zmiany mają na celu zmodernizowanie dotychczasowych zasad, tak aby lepiej odpowiadały one współczesnym realiom handlu międzynarodowego.

Warto podkreślić, że zmienione reguły nie zostały jednomyślnie zaakceptowane przez wszystkie Umawiające się Strony Konwencji PEM. W konsekwencji z dniem 1 stycznia 2025 niektóre Państwa rozpoczęły stosowanie zasad wprowadzonych przepisami z 2023 roku, podczas gdy pozostałe równolegle będą stosować przepisy z 2012 roku wraz ze starymi protokołami PEM.

Poniżej przedstawiamy kluczowe zmiany wraz z ich omówieniem:

• Wprowadzenie szczegółowych reguł dla poszczególnych produktów – uzyskanie statusu pochodzenia opiera się najczęściej na zmianach w klasyfikacji taryfowej, specyficznych procesach obróbki lub określeniu maksymalnej wartości wykorzystanych materiałów niepochodzących. Nowe przepisy przewidują dla poszczególnych produktów możliwość stosowania alternatywnych reguł, co zapewnia eksporterom większą elastyczność w procesie produkcji.
• Możliwość stosowania uśrednionych wartości surowców – Zgodnie z nowymi regułami, przy obliczaniu ceny ex-works produktu oraz wartości materiałów niepochodzących, organy celne mogą zezwolić producentom na stosowanie uśrednionych wartości. Rozwiązanie to ma na celu ograniczenie wpływu wahań kursów walut na ustalanie statusu pochodzenia towarów.
• Tolerancja – Artykuł 5 nowej Konwencji PEM ustanawia tolerancję na poziomie 15 % dla materiałów niepochodzących, które mogą być użyte w procesie produkcji w przypadku, gdy ich użycie jest niedozwolone. Poprzednie reguły PEM przewidywały tolerancję na poziomie 10 %.
• Niewystarczająca obróbka lub przetworzenie – Artykuł 6 Konwencji PEM rozszerza i precyzuje katalog czynności uznawanych za niewystarczające do nadania produktowi statusu pochodzenia,
• Transport bezpośredni – Zasada „transportu bezpośredniego” została zastąpiona bardziej liberalną zasadą „braku manipulacji”. Zmiana ta umożliwia korzystanie z szerszego katalogu dokumentów potwierdzających, że importowany towar jest tożsamy z produktem wywożonym z terytorium umawiającej się strony,
• Okres ważności dowodów pochodzenia – nowe przepisy wydłużają okres ważności dowodu pochodzenia dla towarów znajdujących się w tranzycie z 4 do 10 miesięcy. Dzięki tej zmianie opóźnienia w łańcuchach dostaw rzadziej będą skutkować utratą możliwości zastosowania preferencyjnych stawek celnych,
• Likwidacja świadectwa przewozowego EUR-MED – Dotychczasowe zasady PEM wymagały stosowania świadectw przewozowych EUR.1 i EUR-MED oraz deklaracji pochodzenia i deklaracji pochodzenia EUR-MED w przypadkach kumulacji ze stronami konwencji PEM. Producenci i eksporterzy napotykali trudności w wyborze odpowiedniego świadectwa oraz w interpretacji dokumentów w kontekście nabywania statusu pochodzenia. W nowych regułach PEM dowody pochodzenia EUR-MED nie będą już stosowane.

Podsumowując, warto zwrócić uwagę, że nie wszystkie strony konwencji PEM ratyfikowały decyzję nr 1/2023 z dnia 7 grudnia 2023 roku. W związku z tym 12 grudnia 2024 roku przyjęto „Decyzję nr 2/2024”, która wprowadza okres przejściowy, w którym równolegle obowiązywać będą dwa zestawy reguł: dotychczasowe oraz PEM 2023. Do czasu ostatecznego wdrożenia przepisów rozróżniono trzy rodzaje statusów Umawiających się Stron Konwencji (status CR, status C, status R), co może powodować wątpliwości w zakresie wyboru właściwego zestawu reguł do zastosowania oraz mieć wpływ na ustalenia handlowe, a zwłaszcza na kumulację diagonalną w regionie.

Jako JAS-FBG Doradztwo wspieramy przedsiębiorców w procesach uzyskiwania statusu „upoważnionego eksportera”, uzyskania „Wiążącej Informacji o Pochodzeniu” oraz ustalenia statusu pochodzenia towarów. Zachęcamy Państwa do kontaktu – nasi doradcy zapewnią wsparcie na każdym etapie procesów celnych w Państwa przedsiębiorstwie.